اولین همایش ملی علوم انسانی در حکمت معاصر با محوریت علامه طباطبایی
تاریخ برگزاری : 22 اسفند ماه 1400
تعالیم و آموزه های وجود پاک پیامبر اسلام در رشد و تعالی هر انسانی امری انکار ناشدنی است. بي‌ترديد، اصلاح و تهذيب نفس در سعادت فردي و اجتماعي، دنيوي و اخروي انسان نقش بسزايي دارد. بر اين اساس، اين تحقيق به بررسي نقش معارف تربیتی در سخنان پيامبر در جه و...
مفهوم آزادی عناوین مندرج در اصل آزادی قراردادی، ریشه در اصول و قواعد اخلاقی همچون اصل عام پایبندی به عهد و پیمان و تبعیت عمل از قصد و نیت دارد که به شیوهای غیرمستقیم پس از تعدیل در قالب اصل آزادی قراردادی وارد نظام فقهی شده اند. بر مبنای طبقه‌بندی شن و...
هنر پدیده‌ای است که با زبان رمزآمیز با مخاطب سخن می‌گوید. هنر با رویکرد عرفانی و حِکمی در تمام ویژگی‌های شکلی و محتوایی خود آینه‌دار نمادها و آموزه‌های عرفانی است که این امر نیازمند مستندات مکتوب است. هنر دوره اسلامی با شکل‌گیری اسلام با فراز و نشیب و...
رمز موفقيت هر فردى، در گروِ ايمان به هدف و استقامت و كوشش در راه رسیدن به آن است. منظور از استقامت،استقامت ایمانی است که با بصیرت دینی همراه باشد و بر مدار دستورات الهی و زیر خيمه ولایت انبیا و اولیا باشد؛ پرچم دار استقامت، رسول خدا(ص) و ياران ايشان و...
این پژوهش با روش کتابخانه ای، در صدد تبیین نظریه علامه طباطبائی در خصوص اندیشه های تربیتی می باشد. علامه به تناسب، در مباحث علمی – فلسفی خود به بحث های مرتبط با فلسفه تعلیم و تربیت پرداخته است. نظرات ایشان با توجه به رویکرد فلسفی و توجه ویژه به حکمت و...
یکی از کلی ترین و مبهم ترین اصطلاحات فلسفی مفهوم «عرض ذاتی» است. ملاصدرا اعراض ذاتی را محمولاتی می داند که بدون واسطه یا به واسطه امری مساوی عارض موضوع می شوند. اما علامه هر نوع واسطه در عروضی را مانع ذاتی بودن محمولات دانسته و تساوی محمول با موضوع د و...
یکی از مباحث مهمی که در حوزه ی نظام های فلسفی توجه خاصی به آن صورت گرفته است، مبانی معرفت شناسی یا شناخت شناسی است، در واقع در این فرآیند است که فیلسوفان نحوه ی نگرش خود به مباحثی از قبیل، صدق و کذب، امکان یا عدم امکان شناخت یقینی و همچنین توجه به اب و...
موضوع این مقاله تحلیل مواجهه علامه طباطبایی به مدعایِ شکاکان یونان باستان درباره ی ادراک است. شکاکیت به معنای عدم امکان معرفت است که در مقاطع مختلف تاریخ فلسفه بروز و ظهور یافته است. با وجود آثار مخرب شکاکیت، باید اذعان نمود که شکاکان، ما را در و...
موضوع این مقاله، سرشت ولایت در منظومه فکری علامه طباطبایی است. ولایت یکی از مسائل مهم در اندیشه اسلامی و به نحو خاص اندیشه شیعی است که برخی اندیشمندان با رویکردهای مختلف کلامی، فلسفی، عرفانی و تفسیری درباره آن سخن گفته‌اند. علامه با اشراف به هریک از و...
موضوع این مقاله اقسام علیت در فلسفه علامه طباطبایی است. علیت از مباحث مهم فلسفی است که سابقه آن به فلسفه یونان باز می‌گردد. موضوع اقسام علیّت از موضوعات مهمی است که در فلسفه اسلامی پرورانده شده و حکمای اسلامی به تقسیمات از علل رسیدند که مقرون به سابق و...
آرا و اندیشه‌های هایدگر از جهات مختلفی قابل بررسی است. یکی از این جهات که تأثیر زیادی را بر متفکران نهاده است. دیدگاه‌های هرمنوتیکی هایدگر است که تحولی اساسی را در روش هرمنوتیک به وجود آورد. اندیشه هرمنوتیک هایدگر، تفسیر را از مؤلف محوری به مفسر محو و...
موضوع این مقاله مبانی فلسفی علامه در تفسیر آیات مرتبط با شرور تکوینی در قرآن است. مسئله شر از جمله مباحثی است که اندیشمندان مختلف همچون متکلمان، مفسران و فیلسوفان هریک بنا به روش و مشرب خویش این موضوع را مورد واکاوی قرار داده‌اند. علامه طباطبائی از س و...
فرار مالیاتی در هر کشوری تابعی از شرایط اقتصادی و اجتماعی برآمده از ساختار آن کشور است. به منظور مقابله با فرار مالیاتی در ایران باید درکی از دلایل و عوامل بروز آنها داشت، تا با اتخاذ گام های موثر در شناسایی و جلوگیری از این پدیده، زمینه دستیابی به و...
جنبش پست مدرن با توجه به رشد و انتقال اطلاعات در جوامع معاصر تأثیر ژرفی بر فضاهای آثار هنری از جمله طراحی لباس گذاشته است . بدین سبب نگاه ما بر آثار طراحان لباس در جهت بررسی مؤلفه‌ها و نقوش به کار رفته متأثر از دیدگاه پست مدرن غربی معطوف است. طراحی ل و...
روشن است که قضا از مهمترین و بزرگترین و خطیرترین امور جامعه است، تا بدان حد که گفته شده شاخهاى از درخت ولایت و حکومت است و امور حکومت جز با آن به سامان نمىرسد، چون ستون محکم خیمه حکومت است اما اساس هر حکمى و انشاى هر رأى و تصمیمى به دست قاضى است و...
علمی که به تجزیه و تحلیل زبان، درک حالتهای گوناگون و مختلف زبان انسان، تأثیر آن بر جنبه های متفاوت فرهنگ و ارتباط آن با رفتار انسانی میپردازد، زبانشناسی نام دارد که از علوم شناخته شده ای با قدمت و پیشینه طولانی مدت است و ارتباط عمیقی با دیگر علو و...
چکیده یکی از مهمترین مسایلی که در شناخت قرآن مطرح است بحث روش است. با توجه به اینکه مخاطب قرآن همه آحاد بشر است و همچنین قرآن کتابی است که بر عقل انسان عرضه شده است پس انسان برای شناخت قرآن با عقل، نیازمند روش است. علامه طباطبایی مفسر تفسیر المیزان، و...
موضوع این مقاله جاودانگی نفس در اندیشه علامه طباطبایی است. جاودانگی نفس آدمی از جمله مسائل علم النفس است که از گذشته تاکنون هر يك از اندیشمندان بر پایه اصول و روش برگزیده خویش معرکه آرا و محل تشتت انظار بوده است. در حال حاضر محققان با نظر ملاصدرا آشن و...
در دین اسلام تلاشهای زیادی از جانب رهبران الهی برای رسیدن انسان به کمال نهایی صورت گرفته است و این موضوع در منابع متعددی پیگیری شده است. هدف از تدوین مقاله حاضر بررسی مبانی فلسفی کمال انسان از دیدگاه شهید ثانی و ارائه الگوی مفهومی برای تصعید انسان بو و...
قرآن کتاب جاویدان و سرمایۀ عظیم بشریت است. یکی از مسائلی که اندیشمندان مسلمان را از آغاز نزول قرآن کریم به خود مشغول داشته است، موضوع تبیین وجوه اعجاز قرآن کریم است؛ برخى بر جنبه‌هاى بلاغى و لفظى تأكيد كرده‌اند و برخى ديگر بر جنبه‌هاى معنوى و محتوايى و...
علم و ادراک از جمله مسائل معرفت شناسی است که همواره مورد توجه فیلسوفان بوده است. یکی از تقسیماتی که برای علم بیان شده به لحاظ داشتن و نداشتن واسطه در ادراک است. به این ترتیب که فلاسفه عمدتاً علم حصولی را علم با واسطه‌ی صورت‌های ذهنی و علم حضوری را عل و...
چکیده: پژوهش حاضر با هدف بررسی و نقد مبانی فلسفی عدالت جان راولز با ابتناء به دیدگاه امام خمینی در باب این مفهوم و پیامدهای آن در تعلیم وتربیت تدوین شده است. این پژوهش از نوع تحقیقات کیفی و روش پژوهش از نظر گردآوری داده ها توصیفی - تحلیلی بود. برا و...
چکیده زيبايي و زيبايي شناسي يکي از مهمترين موضوعات بحث و تفسير در حوزه ي فلسفه هنر و ادبيات است که در چند دهه ي گذشته از طرف ناقدان و پژوهشگران، به طور قابل ملاحظه اي مورد توجه واقع گشته است. آیات قرآن به عنوان عالی ترین متن ادبی، از جهت اسلو و...
بیوفیلیک یکی از زیرشاخه های اصلی توسعة پایدار زیست محیطی، در دهة 1990 معرفی شد. این رویکرد با نگاه متفاوت به جهان، سعی در حفظ عوامل طبیعی و الگو انگاری آنها دارد. براین اساس امروزه بسیار مورد استقبال قرار گرفته است. یکی از اهداف اصلی این پزوهش بررس و...
بررسی نقش و تأثیر هنرهای اسلامی علی‌الخصوص نقوش معماری یکی از روش‌های تحلیلی صورت و معنا است که می‌توان به نیات و مقاصد هنرمندان مسلمان و پدیدآورندگان یک اثر هنری اسلامی اعم از طرح و نقوش کاشی ، کتیبه ، تذهیب، گنبد ، محراب و... آشنا شد. هنر دوره اسلا و...
ارزیابی کمی نقش مشارکت زنان در طرح های شهری با توجه به مدل نظری ارایه شده مرحله ظرفیت سنجی از طریق جمع آوری و تحلیل اطلاعات مربوطه صورت می پذیرد که براساس زمینه و بستر پژوهش می بایست ظرفیت های مرتبط با توانمندسازی زنان مورد ارزیابی قرار گیرد. مرحله ن و...
خدای عزوجل براساس «خالقیت» برای هدایت و راه یابی انسان به سوی کمالات انسانى، پیامبرانی را برگزید و گواهی حقانیت دعوت هر یک را از راه معجزه روشن ساخت. حضرت خاتم(ص)را نیز «کتاب» داد، اما آن را معجزه گردانید تا نشانه ی صدق رسول اعظمش(ص) باشد و از همین ر و...
هنرمندان گرافیست مسلمان در آثار خود همواره تحت تأثیر تفکرات معنوی و درونی خود بوده‌اند که مربوط به جهان ملکوت است . از آنجایی که رویکرد شهاب‌الدین سهروردی در مورد فلسفه‌ی اشراق با در بر داشتن مفاهیم ایرانی _ اسلامی نیز بر پایه‌ی نور ، ظلمت و بازگشت و...
سنت الهی به معنی راه و روش حکمت خداوند است كه به طبع خود غالبا يا دائما جارى بوده و در بين بندگانش باب كرده است . سنت های الهی قوانینی هستند که هیچ گونه تغییر و تحولی در آنها راه ندارد و براساس اراده الهی و در ارتباط با اعمال اختیاری انسان جاری می و...
مسئله قضا و قدر به عنوان مهم ترین مسئله اعتقادی از روزگاران دیرین در بین دانشمندان و متفکران اسلامی مورد بحث بوده است و انواع نگرش و تفسیر در پیرامون آن انجام شده است و همه ی فرقه های کلامی اعم از اشعری و معتزله تعاریف متفاوتی برای آن عرضه کرده اند. و...
عفاف و حجاب اسلامی ضامن حفظ و پاسداری از کیان و شخصیت همه افراد جامعه، به ویژه قشر بانوان می باشد. بنابراین از مهمترین ثمره های آن، می توان به تحصیل سلامت روانی پایدار اشاره کرد که خود از بزرگترین نعمت های الهی در طول زندگی بشری شمرده می شود. رابطه د و...
در این مقاله کوشش شده است تا با بررسی مطالعات اخیر در مورد هوش و تفاوت‌های فردی دیدگاه مطالعات را بررسی کند. تحقیقات مورد بررسی شامل این موارد است؛ ویژگی هوش هیجانی و تجربیات هیجانی در طول شیوع همه‌گیر کووید 19 در لهستان، هوش هیجانی و دلبستگی در دورا و...
جهان بيني توحيدي مبتني بر اصول و ارزش هايي است که از طريق کالبد و معنا در ويژگي هاي شهر و معماری اسلامي، خط مشي هايي را براي تمام عرصه هاي زندگي بشر ترسيم مي نمايد. معماری اسلامی در قلمرو گسترده اسلام اگرچه سبک های متفاوتی را دنبال کرده ولی روح مشترک و...
به سبب ارزش و اهمیت والای مثبت اندیشی و خوش گمانی در تمام امور و پیامدهای مبارک آن، از جمله سلامتی و آسایش روح و روان فرد و جامعه، موضوع این تحقیق به خوش گمانی با «حسن ظن» اختصاص یافت، این صفت با تمام ابعادش شامل حسن ظن به خدا، به خود، به همنوع، و به و...
صفت علم خدا یکی از پیچیده ترین صفات است در حدی که پاسخگویی به بسیاری از شبهات و سوالات کلامی از قبیل بحث قضا و قدر، بداء ، اختیار انسان و فلسفه خلقت و شرور و ... منوط به داشتن درکی صحیح از این صفت خداست . حکما در زمینه علم خدا و مراتب آن دیدگاه های م و...
جهان‌بینی علامۀ طباطبایی با توجه به عمق و وسعتی که دارد؛ می‌تواند راهگشای بسیاری از مسائل کنونی در جوامع مختلف باشد. لذا با توجه به اهمیت جهان‌بینی علامه و مبانی آن، پاسخ به این پرسش ضروری مینماید. ابعاد جهان‌بینی علامه کدام است؟ این تحقیق با استفاد و...
سهراب سپهری، به عنوان شاعر نوپرداز و رمانتیسم، در عرصه ادبیات فارسی دارای اعتبار و جایگاه خاصی است. یکی از وجوه اشتراک سپهری با دیگرشاعران، طبیعت‌گرایی و اهتمام به طبیعت در اشعارشان است. این شاعر به فراخور محیط زندگی، موقعیت اجتماعی و سیاسی سرزمین خ و...
حکمت علامۀ طباطبایی می‌تواند راهگشای بسیاری از مسائل کنونی در جوامع مختلف باشد. لذا با توجه به اهمیت حکمت علامه و مبانی آن، پاسخ به این پرسش ضروری مینماید. ابعاد حکمت علامه کدام است؟ این تحقیق با استفاده از روش تحلیلی به این نتیجه رسیده است؛ حکمت عل و...
بررسی آسیب‌شناسی تمدنی موضوعی مهم در حوزه تاریخ تمدن محسوب می‌شود که از منظرهای مختلف قابل توجه و بررسی می‌باشد. نگاه تفسیری علامه طباطبایی در تفسیر المیزان در زمینه آسیب‌شناسی تمدنی بسیار حائز اهمیت است. این مفسر شهیر معاصر در ذیل آیات مربوط به سرنو و...
صلح از قديمي‌ترين آرمان‌هاي بشري است و به دليل اينكه از هر ارزش ديگري در معرض تهديد و مخاطره بوده است، همواره انسان‌ها چه از نظر تئوريكي و چه به لحاظ راه‌حل‌هاي عملي مقطعي در تلاش چاره‌جويي براي رسيدن به آن بوده‌اند در این تحقیق بازتاب جنگ و صلح در ا و...
شرایط و مقتضیّات سیاسی در هر عصری ایجاب مینماید که محققان در پی پاسخگوئی به مسائل و مشکلات زمانه خود برآیند و این پژوهش نیز، با ارائۀ تصویری از اندیشه سیاسی بلند امام علی علیه السلام و عملکرد ایشان در ارتباط با مردم، در صدد پی بردن به سیرۀ علوی در و...
معاد جسمانی همواره موضوعی مورد بحث درمیان فیلسوفان بوده است و علامه طباطبائی نظراتی جدید در این مورد ارائه فرموده است. ایشان معتقد است که بدن انسان در عالم آخرت دوباره زنده شده و به سوی روح حرکت می کند و به آن ملحق می شود و از این نظر برای نفس جایگاه و...
آسایش عمومی در مفهوم حقوقی آن عبارت از احساسی است که در سایه فراهم بودن شرایط و امکانات لازم برای انجام فعالیتهای گوناگون علمی و اقتصادی و بازرگانی و اداری و اجتماعی و فرهنگی افراد در جامعه حاصل خواهدشد. به نحوی که هر شخصی اعم از حقیقی یا حقوقی، میتو و...
در دهه‌های اخیر تلاشهای چشمگیری برای مقابله با این پدیده فساد مالی صورت گرفته و کشورها به‌تنهایی و یا با ایجاد اسناد بین‌المللی برای مقابله با فساد مالی و اقتصادی طرح‌های مدونی را اجرایی نموده اند.مرجع قانون‌گذاری در کشور ما ایران راههای مقابله با ف و...
فلسفه دین که امروزه به عنوان یک علم شناخته می شود پیشینه چندانی ندارد . واژه فلسفه، گاهی به دین و یا احکام دینی اضافه می‌شود، که به معنای غایت و غرض یا فایده و نتیجه است؛ فلسفه از نظر مبادی، غایات و روش های معرفتی اقسام گوناگون و احیانا متضادی دارد، و...
هدف اصلی این پژوهش بررسی مکتب تربیتی لیبرالیسم با تأکید بر مناسبات نظام‌های سیاسی و آموزشی است که طی آن، مبانی لیبرالیسم شامل: «محوریت انسان»، «باور جهان مادی»، «اعتبار عقل علمی» و «ارزش بنیادین آزادی»؛ اصول لیبرالیسم از جمله: «فردگرایی»، «کثرت‌گرای و...
جامعه صدر اسلام که پس از هجرت پیامبر (ص) به یثرب شکل گرفت، باوجود تعالیم و راهنمایی هایی نبوی شاهد بروز برخی رقابت ها، اختلافات، درگیری‌ها و تعارضات بود. گرچه با هدایت‌ها و ارشادات رسول اکرم (ص) بسیاری از تعارضات از بین رفته و یا کاهش می‌یافت، اما گر و...
در موضوع طراحی و تصویرسازی و تدوین یک کتاب درسی نیاز به تخصص لازم بوده و طراحان تصویرساز در این عرصه می‌توانند با توجه به ویژگی‌های مخاطب خود، بهترین تصاویر را طراحی و عرضه نمایید. کتب آموزشی گروه سنى نوباوه و نوخوان، اهمیت ویژه‌ای در شکل‌گیری شخصیتی و...
از زمان تولد نظم و نثر فارسی، شاعران و نویسندگان بزرگ، در آثارشان نگاه ویژه ای به مدح خداوند داشته و دارند؛ تا جایی که بسیاری از آنها کتاب خود را با مدح خداوند آغاز کرده اند، این نویسندگان نیک می دانند که مدح و ثنای خداوند، پاداشی و صله ای به آنها ار و...
یکی از ابعاد ارزشمند قصه کودک اصول و کارکرد فکری و فلسفی در داستان‌ها، قصه‌ها و اشعار کودک و نوجوان است. مسئله اصلی این پژوهش این است که میزان ، کیفیت ظهور و بروز مهارت‌ها و مفاهیم فلسفی را در مقطع ابتدائی بررسی کند و به این پرسش پاسخ دهد که در قصه ک و...
علامه سید محمد حسین طباطبایی و علامه قطب الدين شيرازي از جمله فلاسفة اسلامي هستند كه رابطه اخلاق و سياست از دغدغه هاي ذهني آنان به شمار مي رود. هر دو با توجه به اينكه فيلسوفاني مُبدع و مبتكر هستند مسألة اخلاق و سياست را در يك دستگاه فلسفي تبيين كرده و...
علامه طباطبایی به عنوان یکی از بارزترین متفکران اسلامی، عملا به نظریه پردازی در برخی مسائل علوم انسانی دست یازیده اند. مطالعه رویکرد ایشان در این نظریه پردازی ها، خصوصا در تفسیر شریف المیزان و همچنین دقت در قراینی که در نظریه اعتباریات ایشان وجود دار و...
مقاله حاضر به بررسی آثار و اندیشه های جلال الدین محمد دوانی معروف به علامه دوانی پرداخته است. جلال الدین دوانی در سه بعد ریشه های اندیشمندی، آثار و نوشته ها، و نظریه ها مورد بررسی قرار گرفته است. روش پژوهش تلفیقی از روش کیفی و توصیفی وشیوه جمع آوری و...
